“Ik kan het niet!” zei mijn zoon van zeven me plots. “Ik snap dit niet!”
Terwijl het thuisleren in het begin van de coronalockdown een welkome verademing was, was hij het na zeven weken grondig beu. En dat vertaalde zich in onzekerheid.
Ik wist dat hij het wel kon. Maar hij zag het niet.
Omdat hij zeven is en het begrip “innerlijke criticus” nog niet kent, vertelde ik hem een verhaal over dat stemmetje in ons hoofd, hoe het kan roepen. En hoe grondig het zich kan vergissen.
Ik was twintig en studeerde toegepaste wetenschappen aan de universiteit. Het was juni en de gevreesde dag was aangebroken: examen kwantummechanica.
Kwantummechanica interesseerde me mateloos. Het was voor dat vak en andere vakken over de kleinste bouwstenen van ons universum dat ik gekozen had voor de afstudeerrichting natuurkunde. Maar het vak had een reputatie als buisvak, de prof was gekend voor zijn strenge oordeel. De zenuwen gierden door mijn lijf en mijn hoofd zat vol doemscenario’s waarin één feit constant bleef: ik zou het niet halen.
In de auto onderweg naar het station huilde ik. Wat mijn vader ook probeerde, hij kon het juiste niet zeggen. Ik Kan Het Niet, riep de stem in mijn hoofd. “Ik kan het niet,” praatte ik de stem na. Op de trein bladerde ik onophoudelijk door mijn cursus. Help!
Tijdens het examen noteerde ik wat ik wist, meer kon ik niet doen. Ik gaf alles. Wie weet, zou dat een herexamen voorkomen? Tijdens de mondelinge verdediging hoopte ik alleen maar dat mijn antwoorden voldoende zouden zijn. Mijn professor luisterde, stelde extra vragen. Het gesprek was niet eens zo onaangenaam.
En toen zat het erop. Ik kreeg mijn punten.
“Dit was een fantastisch examen,” zei de prof. “Ik geef je een twintig.”
Ik wist niet waar ik het had. En ook mijn ouders vielen van hun stoel toen ze het hoorden.
We zijn nu twintig jaar later en het verhaal wordt nog steeds verteld wanneer iemand in de familie bang is om iets niet te kunnen. “Zoals Annelies en haar examen kwantummechanica, zeker,” wordt er dan gelachen.
Het was een prachtige levensles, die dag. Eentje die ik vanmorgen deelde met mijn zoon.
Want ja, die stem in je hoofd kan ontzettend luid zijn. Zo luid dat het waar lijkt te zijn wat ze zegt.
En nee, je hoeft haar niet weg te duwen. Ook die stem mag er zijn. Het is zelfs erg leerrijk om te weten dat ze er is.
Maar je hoeft haar niet te geloven. Ze vertelt je niet de waarheid. Ze verwoordt vooral waar je bang voor bent.
Meer niet.